Libbenskrêft

Okkerdeis lies ik op www.ensafh.nl it fraachpetear
Fan Hedwig Terpstra mei Tryntsje van der Veer
(der stiket ek wol wat in dichter yn my, sjugge jim dat?)
It gong wakker oer it sykjen nei stiltme en fyn de grûnen yn jinsels werom, dy’t troch de droktme fan al den dei bytiden wat oerwreide reitsje. Tryntsje komt út Ealahuzen, fertelde se.

Krimmenikes, fanke, fan stiltme sprutsen!
Dêr hoecht men net foar nei Iona te fleanen (of Itaka, komt my no yn ’t sin) – stiltme by de roes yn Ealahuzen. Eartiids – ik praat oer hast in heale iuw lyn – swalken wy yn ’e maitiid en by simmerdei alle wykeinen op ‘e Fryske marren om, myn bruorren en ik mei ús âldelju. En as wy dan mei ús lytse float – in Marrepoarte, in BM’er en in sylplanke – op poel of pet foar de wâl leine en jûns nei it krúsjassen noch efkes yn it waar seagen foar’t wy op ’e koffe gongen, ja dan hearden wy stiltme – it grito fan in skries of it âljen fan in ko yn ’e fierte.

En it plakje dat der fan dat fierwei mei trochgie, wie by Ealahuzen. It koe der noch sa alderstoarmste mâl trochskuorre op ’e Fluessen, mar as wy ienkear yn ’e lijte fan dy reidpôlen dêre yn flottylje de Nijegeasterfeart besylden, dan wie it oft wy thúskamen en de bûtendoar efter ús tichtloeken. Dêre foaryn ’e feart, dêr’t it sylboat fan ús âldelju krekt foar de wâl komme koe (nee, Tryntsje, djippe grûnen hoecht men net om nei Ealahuzen ta 😉 ) lei it prachtich – wakker smûk en dochs poer op ’e romte, mei sicht oer de mar.

En nei it jûnsbrochje kuieren wy dikmels oer it dykje by de feart lâns nei de buorren – wat sil it west hawwe, ien twa kilometer? Der wenne dêr doe in jongeman mei syn húshâldinkje – hy sil no omtrint santich wêze, tink – dy’t wûne dierkes opfong en bettere. It koe net skele wat, hier of fear, alles koe by him telâne. Sa hawwe myn bruorren en ik dêr ek wolris oan west mei in fûgeltsje, teheistere fan in rôver, of sawathinne.

De man hie sels in swier ûngemak hân, dêr’t er withoefolle bonken by brutsen hie – se hiene him foar de himelpoarte wei skuorre moatten. Dêrfandinne faaks dat er safolle respekt foar it libben hie. Ek as er sels in knyn of ein oanried, koe er him bytiden net begripe, dat der jit libben yn siet, fertelde er. En dochs, seid er, en dochs wie dêr earne, djip fan binnen yn in leaflyts waarm hernke beskûle noch in sparkje fjoer, dat mei in protte leafde en bekommernis wer oplôgje koe ta libbenskrêft. In wûnder, lústere er, oandien.

Hawar, op dizze foar my sa histoaryske dei stie dy hazze op it menu dy’t dy Spanjoal okkerwyks sa ûnbaatsuchtich foar de kloaten ried.

By dy lêste sin, dêr’t net fuort út dúdlik is wat subjekt is en wat objekt, komt my dy bak fan dy fakânsjegonger yn in Spaansk restaurant yn ‘t sin. Wat hat dy man oan dat taffeltsje dêre op syn board lizzen, frege er de ober. Bollekloaten, sei de ober. Wol ik ek hawwe, sei de man. It spyt my wol, andere de ober, der is mar ien kear wyks bollefjuchterij, mar takomme wike binne jo de earste.
De oare wyks krige er in board foarset dêr’t suver neat op lei – twa suterige hakkebaltsjes, mear net.
Wat is my dut hjirre, stode er op. Ja, mynhear, andere de ober dimmen, it is sjesa: de bolle wint ek wolris.

Jout neat, wy hiene in gastmiel hjoed. Tankewol, hazze!