Honden van Pavlov

Vroeger was ik ervan overtuigd dat de mens een met rede begaafd wezen was … dat een redelijk gesprek, een uitwisseling van ideeën, te allen tijde mogelijk was … en dat het allemans oogmerk was om deze wereld een beetje beter te maken dan we haar aantroffen. Inmiddels weet ik beter.

Toen een rechter Lula da Silva een paar jaar geleden in de petoet smeet, werd hij door president Jair Bolsonaro gepromoveerd tot Minister van Justitie. Toeval, zeiden de rechtse complotdenkers. Afgesproken werk, zeiden de linkse, een typisch gevalletje van quid pro quo.
Inmiddels is de onlangs op vrije voeten gestelde ‘veroordeelde’ voor de tweede maal herkozen tot president van Brazilië. De ene helft van het volk in de wolken, de andere helft in de here … eh, des duivels. De extreemst religieuzen roepen op tot een militaire machtsovername — tot dictatuur dus. De VS zijn er niets bij.
Gisteren is Bibi — tegen wie ik-weet-niet-hoeveel processen wegens malversatie lopen — herkozen tot premier van Israël. Vandaag roept ene Pavlov, voorzitter van de Russische Veiligheidsraad, dat de Oekraïne moet worden ‘gedesataniseerd’, ofwel het Russische nieuws lijkt als twee druppels water op Fox News in de VS.

Wat ik me plotseling afvraag, is waarom het hele geneuk mij niet onberoerd laat. Sterker nog, ik was fysiek beroerd toen in 2016 achtereenvolgens Boris Jeltsin … ik bedoel Boris Johnson zijn Brexit kreeg en Poetin … ik bedoel Trump de verkiezingen in de VS won. En wat er nu weer gebeurt in Rusland, moet mij dat niet Siberisch laten … ik bedoel Iberisch? En als het veranderende klimaat mensen met kinderen en kleinkinderen aan de reet zal roesten, waarom zou ik, die kind noch kraai heeft en hooguit nog een paar jaar te gaan, me dan nog druk maken om een mensheid die haar eigen graf delft.
Ik lijk wel niet goed bij mijn hoofd.

Hier hebben we de uitdrukking ‘Calma no Brasil, que Portugal é nosso’, wat zoveel betekent als ‘Rustig maar, want we hebben altijd Portugal nog.’ Ik ken de etymologie van de uitdrukking niet, maar het zou me niets verbazen als die in de zeventiende eeuw ontstaan is, toen de Nederlanden Brazilië inpikten.
Maar in dit verband is een uitspraak die wordt toegeschreven aan Confucius misschien toepasselijker: ‘Je kunt de hele wereld van vloerbedekking willen voorzien of je kunt pantoffels aantrekken.’
Nu ik gezien heb wat mijn getob al die jaren heeft uitgehaald, trek ik geloof ik maar pantoffels aan.