Haadstik 3: Pake syn swurd

As it molken rûn is, moat men tsjernje, wurdt der sein. En heit wie hjoed sa moai op ’e tekst …
– Heit hat niis ferteld, dat er syn pake in kear hast de harsens ynslein hat. Heit kin der no net foar wei en ferhelje my hoe’t dat om en ta gongen is.
Ik boarte mei fjoer en ik wist it. Ik seach dat heit in amerij yn ’e wille wie en spat op. Mar hy bedimme him.
– Hast winliks ek wol gelyk, sei er duldsum en die in haal nei in langpoat dy’t him njidde.
– Lytse Pier kaam op ’e wrâld op in sierlike maitiidsdei. Mar neffens guon wie it in faai teken dat soks barde op de sechsde fan ‘e sechsde. Syn mem hie lykwols oare soargen en stean dêr by stil. De dracht hie dreech west, want mei seis moanne hie Lytse Pier der al út wollen – skoppe en tjirgje as in duvel.
Op in dei – it wie by it jimmetiten – hied er sa’n oplawibus jûn dat it breames dat foar syn mem njonken har board lei, dwers oer ’e tafel skeat en in tsjelke molke tesplintere. Lytse Pier syn heit, in man sa goed as bôle, dy’t de tsjelk krekt opkrije woe, seach ûnnoazel hoe’t der bloed tusken syn fingers wei dripke en him fermong mei de puozze molke op it taffelsblêd. Ornaris in evenredich man en net gau fan it hynder, waard er no sa wyt om ’e noas as de molke dy’t witwêrsanne rûn.

Ik fluite sunichjes troch de tosken.
– Ja, jonge, it wie in wyldskermer, dy Pier – doe al.
Mem stuts de holle om ’e hoeke fan ‘e doar.
– Keimpe, net te lang mear, hear! Dy jonge moat gjin sliep benefter komme.
– Noch efkes, leave. De ein is hast besyld.
Heit joech my in knypeach, doe’t mem skodholjend werom yn ’e hûs gie.
– Wy reitsje op ’e doele; ik soe dy fertelle hoe’t Pier en syn pake mei inoar yn ’e kunde kamen. Dat wie op in sneon. Lytse Pier syn mem wie wakker yn it spier; wierje, waskje, strike, siede – do witst wol, alles tagelyk, sa’t inkeld froulju dat kinne. Tûzen hantaasten rôpen har. Dat doe’t Grutte Pier it hiem opkaam, rôp se út ’e bleek wei: “Heit kin der no net ynkomme, hear! Ik haw it net oan tiid!” “Dêr’t it wiif goed húshâldt, dêr waakst spek oan ‘e balke”, lake Pier, dy’t hast altyd in goed sin hie. “Mar ik wol de lytse pop no al efkes sjen.” En hy gong al yn ’e bocht om troch de doar. Lytse Pier lei yn ’e widze dy’t syn heit makke hie. Dy hie it liif fan syn wiif ris skôge doe’t se swier wie, en hie by de timmeraasje rekkene mei in twilling. Dat betearde no moai; as Lytse Pier dwers lei, koe it krekt. En dat koed er, dwerslizze. Mar dêr komme wy noch op. Sa lei er no stiltsjes te harkjen nei it dreunende lûd fan syn pake.

Grutte Pier sette it swurd, dat jim yn ’t museum sjoen hawwe, tsjin it ledikantsje en bûgde him oer it mantsje, dat nei it grutte, rûne gesicht rikte. Pake fûn dat wakker moai en stiek de holle boartlik yn ’e widze. Dêr wie it op slach en stuit poertsjuster, mar dat makke Lytse Pier neat. Hy striek de earmkes, luts pake oan it burd en wrotte him troch it krollige hier. Pake lake dat er skodde – en it hûs skodde mei.
Ynienen moeten Lytse Pier syn fingerkes eat dat hurd en waarm oanfielde. Hy krige it beet en luts deroan. Stadich kaam it ûnbidige swurd yn ferweging. It blêd beskreau in bôge, heakke efkes efter in souderbalke en soe doe mei foarsje delkomme en pake de plasse tespjalte – pake dy’t noch hieltiten sûnder euvelmoed boe en ba rôp. Krekt op dat stuit kaam syn dochter yn ’e hûs. Hja seach yn ien eachopslach wat der barre soe en wie yn in hoannestap oare kant keamer. Hja die mei de lege tobbe dy’t se beet hie, in wraam op it swurd. Dat klettere mei in helsk leven oer de flier.

“Heit moat der wol in bytsje om tinke, hear,” rôp se ûntheistere. “Hy hie heit wol deadwaan kinnen.”
Feralterearre seach Grutte Pier om him hinne: “Wat blikstiender…!!!”
Doe’t it ta him trochkrong wat der bard wie, seach er ynienen in fjirtjin dagen yn ’e nije wike op en dondere: “Dat is de earste kear, en fuort ek de lêste, dat ik my fan dij piere lit, lyts flarde! Dat wik ik dy!”
Mar hy koe him net mear as twa tellen goed hâlde, doe fernielde er him alwer fan it laitsjen…

Heit kloppe syn piip út op it bal fan ’e hân.
– Sa, en no handich út ‘e wei.
Ik wie noch ûnder de yndruk fan it ferhaal en bleau stil sitten.
– No net klieme, soe heit him oerein jaan en hy seach sa gleon, dat it like my de baas en meitsje my fan ruten.
Foar’t ik yn ’e sliep foel, ornearre ik dat Lytse Pier skoan foldie as nije held.