1.2 Meunstermurd

Hawar, dêr sit ik no. En ik twivelje. Benammen hoenear’t sneintejûns de heule float ynsylt. Ik sjuch froede fromme faders lytse bern en lege doazen yn ‘e auto smiten om werom nei fêste baan en dito lêsten. Haw ik, dy’t alle huzen efter him ferbaarnd hat en lykme-allinne benefter bliuwt yn ‘e ûntsiele haven, bierke yn ‘e ûnfêste hân, as iennichste it allegear ferkeard begrepen? Bin ik gek wurden? De fêste baan en lêsten haw ik fuortdien, myn hear en fear weijûn. Ik wit wol, ik sil it libben der wol ôfskuorre sûnder in kastfol trijedielich of in laadfol diploma’s en tsjûchskriften – dat sil grif net fuort survivelje wurde.
Wêrom dan no dy twivel?

De twivel boazget noch oan, as de wyn om ‘e mêst gizet. Op sa’n dei ropt in fitse tik op it foardek my by myn kacheltsje wei. De havenmaster. Wannear’t ik einlings en te’n lêsten útein sette sil?
Hoenear’t ik him hoeden op it bluisterige waar wiis, kwitsket er wanachtsjend yn it wytkrôljende wetter.
– Kwealk krêft sân!
Krêft sân? En ik sit no al yn ‘e skiteraasje? Dat kin noch wat wurde.

– Ik krij al de see yn it liif op in pankoekskip, betrout in kollega my ta dy’t delkommen is om ôf te fûstkjen.
By dy man sil ik grif in harkjend ear fine.
– Mar jo dogge it dochs mar, harket er likewol oer myn twivels hinne wylst er my goedgeunstich de earm út it potsje swingelet.
Ik wrakselje myn meast ûntspande glimkje foar it ljocht.
De man hat gelyk; ik haw A sein, no sil B der ek komme, blinder.
– B-b-b-bwèèèèh!

Ik haw him Itaka neamd, it sylboat dat ik my oantúgd haw. Net earlik nei it gedicht fan Kavaphis; dêr hie ik doe noch net fan heard. Nee, it stie my noch by dat wy eartiids op skoalle suver net it geduld dwaan koene en fyn út oft it wol goed komme soe mei ús held. Oft Odysseus nei al syn aventoeren en tsjinstuiten syn dierbere eilân weromfine soe. Want dêr kaam it op oan, tocht ús, dát wie it doel. Wy seagen raar op ‘e noas. Want doe’t Itaka besyld wie, wie it ferhaal út. Dêr hiene wy ús mear fan foarsteld. Doe al hie it even skimere, it berikken fan doelen hat syn útfallen. It paad derhinne is sêfts nijsgjirriger. Dat dêrom haw ik him Itaka neamd; as ik it doel altyd fuort ûnder ’t gat haw, kin ik my it hert mar ophelje mei de aventoeren ûnderweis.
Dêrnei pas krige ik fan de bedrager dy’t my it boat ferkoft hie – yn ‘e beneaming ‘skipsmakelder’ – dat gedicht tatreaun. En doe die bliken dat ik tafallich deselde riddenaasje folge hie, as Kavaphis fier foar my. Hy koe it allinne wat moaier sizze.

Myn buorman yn ‘e thúshaven lit in each oer Itaka stuiterje en grânzget: “Doar hest noch in bulte werk van!”
Wa sei ek al wer dat Grinzers te earlik binne en wês aardich? Yn alle gefal hat er it by my goed bedoarn. Sels hat er ien fan dy boaten dy’t by ‘t kilometer boud wurde en dêrnei ôfseage sa’t men se ha wol. Nee, dan de oare buorman, in âld-oaljeboarplatfoarmfoarman, mei in Hallberg Rassy 42 – dy stiet wakker te bearen. Fan tige yn oarder dut, en bare bêst dat. Sjuch, mei sokke mannen wol it prate!
– Ik haw al wol sjoen, jo ha in Aries!
Watsjo?
– De wind pilot, in Aries!
Wind pilot? Dat koe wol, ik moat noch wat wenne, sjuch, oan dy Hollânske wurden.
– De bêste dy’t der te krijen is!!
Sa mei ik it hearre. Noch in bierke?
– Ik kin jo belove, dat ding wurdt jo bêste freon op see. Ik soe hast sizze, jou him in namme! Bygelyks Arie, Arie S!
No, dat moat mar net. It wiif is útnaaid mei in sikere Arie, sjuch.
– Dat sis ik, seit de oaljeman, sûnder in spier te ferlûken, jo alderbêste freon.
Dat moat ik even yn my omgean litte. Mar, it wol my wrychtich wol oan. Ferdomd! Dy man moat noch in bierke ha! En Arie? In fetfol!

Fierders moat ik Ed net ferjitte te neamen – Ed van der Beun, in Hollanner. Oppasse dus!
Ed is my fan de havenmaster oanwiisd as in meunster – dat is, in meunster fan in monteur. Dat kin ek noch twa kanten op, mar ik wol de minsken net fuort negatyf oankomme. Hoe koe ik ek witte dat de havenmaster mei Ed yn ‘e mande die. Hy krige in sintsje taskood fan de putsjes dy’t Ed taskood krige fan him.

Wat die in Hollanner yn ‘e goedichheid yn Grinslân te wenjen? Soks wie net earlik suvere tee.
Syn hjerring brette net yn it westen, sei Ed; alles yn ûnstjoer en net ien te fertrouwen.
Ik harke oft my lij wetter yn it ear getten waard.
Ed sels, sei Ed, wie mear in man fan: in man in man, in wurd in wurd – en fierders gjin nijs!
Ik wie om.
Ed, sei Ed, wie in man fan: gjin wurden, mar dieden.
Sa jeuzele Ed mar troch. Hy hold him de haffel net mear stil.

Dat Ed him yn Grinslân nei wenjen set hie om’t er earne oars net mear oan bod kaam fanwegen wat minder briljante setten, dat wie wol even yn my opkommen, mar sa’t ik sei men wol de minsken net fuort negatyf oankomme, no. En – it kin neat skele – Ed liet der gjin gers oer waakse. Hy gong fuort hinne en boarre in gat yn myn teakhoutene flierke. Wat dat mei it kuolsysteem fan myn diselmotorke te krijen hie, seach ik net fuort. Mar dy’t gjin doel hat oer sokke saken, moat him de bek hâlde – dat bin ík fan betinken.
En – wier is wier – doe’t it boat nei it winterskoft yn it wetter kaam, rûn it motorke as in wiele.

Dat wie fuort ek de lêste kear. Want doe’t ik de oare moarns starte woe, bleau it aaklike stil. Dêr rikke al wat.
Mar, ik moat earlik sizze, Ed wie der yn in feech. Hy koe de sirene der wol by oan hân ha. Ed ried om yn in âld brânspuit, sjuch.
– Lytsichheidsje, weau er de reekwolken wei, losse wy sa wer op.
En – earlik is earlik – hy boarre fuort noch in gat yn ‘e flier – dêr wied er beslist net lullich yn.

Om koart te kriemen, trijetûzen euro en hast likefolle gatten fierder, helle ik der in saakkundige by foar in second opinion. It rapport wie ferneatigjend.
Ed yn triennen. De havenmaster – want dy moast der mar even by, fûn ik – liet Ed wyt en swart ûnthjitte: alles soe yn âlde steat werombrocht wurde en Ed soe my it jild werombetelje.

Dat, der leit no in âld barte oer myn teakhoutene flierke. Hawar, it wichtichste is: it motorke rint wer.
En it jild?
It jild dêr kin ik nei fluitsje fansels. Want, in man in man, in murd in murd! En fierders gjin nijs.